Làm quen Window 10 với JAWS hoặc NVDA

 I Tổng quan
 Bạn có thể cài window 10 từ một bản cập nhật window 7 hoặc window 8, xin gọi là window 10 cập nhật. Bạn cũng có thể có window 10 từ một bản hoàn toàn mới, xin gọi là window 10 gốc. Tôi đã từng dùng window 10 từ cập nhật window 7 và so sánh với bản window 10 gốc, có vài điểm khác nhau. Về cơ bản các khác biệt do nền tảng window 7 còn sử dụng 1 công cụ mang tên frame 355, trong khi window 10 dùng frame 4. Hậu quả là nếu bạn muốn cài window live mail thì hệ điều hành sẽ yêu cầu bạn cài thêm frame cũ. Ngoài ra giao diện của bản window 10 gốc khác với bản window 10 cập nhật ở vài điểm. Chẳng hạn, giao diện start menu và giao diện menu trong window explorer hay còn gọi là file explorer hiện còn vài điểm khác nhau.
 Trong bài này tôi tập trung vào cách dùng giao diện của window 10 gốc.
 II Start nenu-trình đơn khởi động
 Nhấn phím window hoặc control+escape hoặc click vào biểu tượng start button trên desktop để vào start menu, trình đơn khởi động của window 10. Chiêu này không khác gì các phiên bản từ window 98.
 Con trỏ sẽ ở tại hộp tìm kiếm cortana thay vì search box như thời window 7.
 Start menu được chia thành các hộp nhỏ, bạn có thể tab để lần lượt đến các hộp: 1) account picture for admin: hình của chủ máy, 2) most use list box: hộp các ứng dụng thường dùng, jump list: danh sách các tập tin mới dùng gần đây, suggested box hộp đề nghị và all apps and new apps: toàn bộ các ứng dụng đã cài và ứng dụng mới.
Đồng thời bạn cũng có thể duyệt start menu bằng cách sau khi đến hộp tìm kiếm cortana, di chuyển xuống sẽ lần lượt đến các hộp vừa nêu có kèm theo danh sách các ứng dụng trong hộp này.
 1 most use và Jump list-Các ứng dụng thường dùng và danh sách ngắn
 Tab hoặc di chuyển xuống đến most use và tiếp tục đi xuống lần lượt bạn sẽ gặp các phần mềm thường dùng trên máy của bạn. tại một phần mềm nào đó, microsoft Word chẳng hạn, nếu ta nhấn enter sẽ gọi chạy phần mềm này. Do vậy việc làm phím nóng để gọi chạy các phần mềm thường dùng có thể thu hẹp lại. Chúng ta chỉ cần phím nóng để gọi JAWS hay NVDA vì không có 2 chú em này đọc thì dân mò không tiếp cận được với máy. Các phần mềm khác có thể gọi chạy từ start menu cho nó gọn bộ nhớ trong óc bạ.
Nếu gần đây, bạn có đọc vài tài liệu word thì máy sẽ báo có jump list, danh sách các tài liệu mới tham khảo gần đây. Nhấn mũi tên phải để vào jump list.
 Nhấn enter để mở jump list. Di chuyển xuống sẽ gặp các tập tin mới đọc. bạn cũng có thể nhấn lên rồi nhấn xuống ngay để vào nhanh jump list này. Muốn xem lại tập tin nào thì enter vào tập tin đó.
 Tính năng này khá tiện lợi vì ta không phải vào ổ đĩa và thư mục chứa tập tin ấy để gọi chạy tập tin.
 Nhấn escape để đóng jump list đồng thời trở về most use box.
 2 all apps with new apps-danh sách các ứng dụng đã cài và mới cài
 Sau khi nhấn window vào start menu, hãy tab hoặc di chuyển lên sẽ gặp all apps with new apps, danh sách các ứng dụng đã cài và mới cài. Trong tiếng Anh vi tính, họ phân biệt giữa ứng dụng application và phần mềm software. Các từ này đều nói về một thực thể tin học là các chương trình phần mềm. Nhưng tôi nghĩ tôi có thể gọi là phần mềm thay vì theo sát họ để gọi là ứng dụng trong các tình huống quy định nào đó. Kiểu như ta gọi cơm khác gạo. Nhưng tiếng Anh chỉ có từ gạo và cơm là gạo luộc. Tôi quan niệm rằng nói sao cho dễ hiểu là tốt rồi.
 Vì mục này là button nên có thể nhấn spacebar hoặc enter để kích hoạt. Danh sách các phần mềm sẽ xuất hiện.
 Di chuyển xuống để vào danh sách này. Tôi đã duyệt start menu bằng cả JAWS và NVDA đều giống nhau.
 Danh sách phần mềm được xếp theo thứ tự chữ cái tên phần mềm. Điều đáng trách là Start menu của window 10 hơi bị rảnh nên mặc dù có thông báo là có bao nhiêu phần mềm bắt đầu bằng ký tự a hay b chẳng hạn nhưng nó không cho ta đi tắt bằng kiểu nhấn ký tự đầu.
 Nếu phần mềm đó có các shortcut để vào các phần mềm phụ hoặc các tiện ích của nó, khi đọc tên phần mềm này, JAWS hoặc NVDA sẽ báo collapse, đã xếp lại. Như thế muốn mở ra expand ta phải nhấn enter để xem tiếp danh sách này.
 Cũng xin nói thêm rằng trên window 10, Các tiểu mục của JAWS là những shortcut. Nếu bạn muốn vào thư mục enu hay explore my setting, sau khi mở rộng biểu tượng jaws bằng phím enter, bạn cần enter vào mục utility. Nếu đã mở utility thì dường như đây là 1 thư mục chứa các shortcut nên khi cần đóng, bạn phải dùng alt+f4.
 3 power button-tắt máy
 Ngoài cách tắt máy bằng đóng cửa sổ desktop với alt+f4, lệnh tắt shutdown của window 10 nằm trên start menu. Sau khi vào start hãy tab hoặc di chuyển xuống sẽ gặp phần suggested lisst box, hộp đề nghị, tiếp tục đi xuống sẽ gặp power button, spacebar hoặc enter vào đấy để chạy hộp shutdown gồm các lệnh quen thuộc như shutdown, restart, sleep.
 Cần lưu ý rằng nếu bạn chạy auto update, khi có phần mềm cần update thì hộp shutdown sẽ xuất hiện thêm các tùy chọn như:
-update and shutdown: cập nhật xong mới tắt máy
-update and restart: cập nhật xong sẽ khởi động lại.
 Các lệnh mới xuất hiện kèm theo các lệnh truyền thống.

III Window 10 setting-thiết lập trên window 10
 Nhấn window+I để mở phần thiết lập cho window 10
 Window setting tương tự với control panel ở các hệ điều hành window trước. Mặc dù trên window 10 cũng có control panel nhưng dường như window setting sẽ thay thế control panel. Các chức năng cơ bản của window setting là thiết lập kết nối wifi, chọn phần mềm mặc định default và nhiều nhiệm vụ khác.
 Xin nói thêm để gọi chạy control panel bạn nên vào start menu rồi gõ control panel và enter.
 1 Kết nối Wifi
 01) Window+I vào setting
 02) Di chuyển mũi tên trái, phải đến network and internet nhấn enter để chọn.
 03) Danh sách các mục trong network and internet xuất hiện với mục đầu tiên là wifi
 04) Tab sang ô kế là hộp kiểm wifi bảo đảm là đã kiểm vào mục này bằng spacebar.
 05) Tab sang ô kế là danh sách các mạng wifi trong khu vực mà máy bạn tiếp được tín hiệu.
 06) Enter vào mạng bạn cần kết nối
 07) Hộp thoại sẽ hỏi bạn có muốn connect không thì enter tiếp.
 08) Hộp thoại khác sẽ yêu cầu bạn nhập mật khẩu kết nối. Hoàn thành nhấn enter.
 09) Trang setting vẫn không đóng cho đến khi bạn nhấn alt+f4 để đóng trang này. Nếu bạn muốn thực hiện tiếp thiết lập khác hãy tab đến home rồi enter. Danh sách các mục cần thiết lập sẽ xuất hiện như đã nói ở mục 02 của phần này.
 Tôi chỉ nói khái quát vì có ô sẽ hỏi bạn có muốn tự động kết nối khi gặp mạng này hay không….hoặc vài câu hỏi thông thường khác.Tại mục wifi, nếu bạn di chuyển xuống sẽ có nhiều tùy chọn như ở trên máy bay hoặc các tùy chọn khác…
2 Phần mềm mặc định.
 01) Window+I vào setting
 02) Chọn system bằng enter
 Hộp thoại xuất hiện phần display, di chuyển xuống tìm default app, enter vào mục này.
 03) Tab sang các ô kế là các kiểu chức năng bạn muốn chọn mặc định như sử dụng email, trình duyệt web…. Enter vào chức năng cần chọn rồi tab sang bản kế là tên các phần mềm hiện có liên quan đến chức năng này.
 04) Chọn kiểm vào phần mềm bạn muốn nó là mặc định.
 05) Sau đó alt+f4 để đóng lại chứ không có nút ok hay yes
 IV Danh sách phím nóng của window 10
 Nếu đọc đến đây mà bạn chưa ngủ gật thì tôi có thêm 1 viên thuốc ngủ tặng bạn. Dưới đây là liên kết đến danh sách các phím nóng trên window 10:
https://www.onmsft.com/news/heres-full-list-keyboard-shortcuts-windows-10
 5:29 AM Sunday, January 15, 2017